Aktuell |
||||
WRZ
etimoloogisches wörterbuech |
erschunen im juni 2023 A–M · N–Z · regischter 3 bänd mit rund 1500 siite, tabäle, chaarte, diagramm |
einen Ausschnitt lesen |
ISBN 978-3-908105-73-2 | jetzt zu Fr. 99.00 bestellen |
De lütnand Ääschme bewegt sich i de hööchschte chräis vo Züri. D füürschtin Xenia Abaschwiili-Magalischidse suecht hilff bi irer liebe fründin, de kriposcheffin Isabèll Caliander. Ire maa well si ermorde. D abtäilig Mord und Toodschlaag suecht d hindergründ zäme zum die iminänt taat verhindere. Aber dänn git s gliich en toodesfall. Der Ääschme gheit in e gsellschaft ine, won er nie tänkt hett, das se si gäb z Züri. Und de lütnand eerbt am änd uverschuldet en hund, de Tsagli.
1
En langwiilige midwuch chunt faart über.
E füürschtin häd angscht um ires läbe.
Si chunt mit em Ääschme nöd zschlaag.
Im april isch es schöön waarm gsii, z waarm für d jaaresziit. D sune häd uf en langen eerscht-mäi-umzùùg gschune. Hüt, a dèm midwuch, isch es namaal souchalt woorde. Z Sanggale söll s gschneit haa. Der Ääschme hocket drum im Güeterbaanhöfli dine, wo s wèèrmer isch.
D Betti häd em kafi und gipfeli praacht und d ziitige. «D schtraass isch gfroore gsii, won i zum huus use bi», hät si ggmacht zuen em. Er hät käi aanig, wo si wont und wo s gfrooren isch.
Epaarmal händ s lenger ggredt mitenand. Au über phèrsööndlichs. Das isch es ziitli hèèr. Me känt sich. Me wäiss s äint und s ander über sich. Me gseet sich jede moorgen am halbi sibni. Sii säit zwäi wort zum gruess, won er grad wider vergisst; èèr säit zwäi wort zum gruess, wo si grad wider vergisst. E ggwonet halt.
Am mèèndig händ d schuele wider aagfange. D fèriewuche sind langwiilig dure, polizeilich unuufggregt. Sogaar der eerscht mäi isch uggwoont faad abggloffe.
Am sundig isch er mit de Nadia i d Wäid ufe go zmittagässe. De kafi mit em ggalwa händ s uf de thèrassen usse ggnaa. I de mäntel natüürli, aber d sune hät s aagschune, scho rächt waarm. Si hät pländet, wä men uf der Üetlibèèrg überegglueget hät, si hät zruggplitzt vo de schine vom Hauptbaanhoof und vo de zùùgfäischter. De see hät giftig wiiss gschpieglet. Gäg der aabig sind s durabggloffe a d Bouhèreschtraass, wo s nachane schpööter woorden isch. Zimli schpööter.
De sibnirapport schnuret ab. S isch nüüt psundrigs passiert. Am mèèndig nüüt. Am ziischtig nüüt. Und hüt isch au ruig. Am nüüni hocket er mit sine lüüt im groosse büro bim kafi. Lenger als susch. S seg unaaggnèèm ruig, säid er. S isch soo langwiilig, das käis nickt. En momänt häd er sich überläit ghaa, öb er all söll häischicke.
«Was git s ächt zmittaag hüt?» tänkt er, won er uf d uur lueget. D zäiger schtönd uf zwänzg voor zwölfi. «Tole taag», tänkt er, «tänksch a s frässe schtatt a mord und toodschlaag.»
S telifoon schälet. D scheffin! Isch dèren au langwiilig?
«Chömed Si sofort zu mììr übere, hèr Ääschme, so–fort!»
«Um was gaat s?»
«Iez! S isch tringlich!»
S Chrischchindli wììrt äine vo sine superfäll haa, wo sofort müend gglööst wèèrde. En fall, won 11:44 aafangt, vor em zmittaag, wän all scho a s ässe tänked, all hunger händ, all ulidig sind, wil na en fall ineschneit, das me nöd cha gogen ässe – sonen fall cha nüüt gfrö˜its sii.
D gäng sind lang im nöie Juschtiizpalascht. Wie lang sind s etz scho im Juschtiizpalascht? Drüü jaar? Föif? A die lange gäng häd er sich nie ggwöönt. Me hät trottinett aagschaffet, elektreschi. Mäischtens laufft er aber. Wil all trottinett am faltschen änd vo dène verfluecht lange gäng schtönd. A de wänd gseet me d fläre, wo me d trottinett amel aalèènet. Am alten oort a de Mülerschtraass isch ales vil nööcher binenandgsii. Andersiits händ s doo en huuffen usseschtele ghaa.
«Chömed Si doch ine, hèr Ääschme», empfangt en d Ela Epprächt, fasch fiirlich.
Was isch i die inegfaare? Susch isch die imer chùùrz aapunde, zum nöd säge chaltschnöizig. Iez macht si em d tüür uuf und wiist en inen i s büro vo de kriposcheffin, laad en vor sich inegaa.
Em lütnand Ääschme ziet s d naseflügel zäme. Was wänd die von em? Was wott d scheffin von em?
Gägen iri ggwonet sitzt d frau tokter Caliander nöd hinder irer pultbùùrg, si underhaltet sich mit ere damen am beschprächigstisch. I schampaniergleser phèrled d blööterli obsi.
«Hät si en schämpisvoorraat, wien èèr en ggalwavoorraat hät, für nootfäll?» tänkt er.
Si müend scho lenger rede mitenand; d gleser sind halbe lèèr. Bim dritte schtuel hät s en offne läptop, aber käs glaas. Deet sitzt d sekretèèrin wider ane und notiert sicher, das de lütnand Ääschme dezuechoo seg, am 11:51.
En schööfferhund schnelt vo under em tisch füre, schtelt sich vor em Ääschmen uuf und chnuret. Im Schönebèèrg obe händ s imer hünd ghaa, und mit hünd häd er s imer guet chöne. Er hebet em d hand ane. De hund schtutzt und schnüflet an ere, fangt a wädle, laat sich d bruscht chraule.
S Chrischchindli schtelt s enand voor: «De lütnand Häinrich Ääschme, scheff vo de gruppe ggwaltverbräche – Iri durchlaucht, d füürschtin Xenia Abaschwiili-Magalaschidse, e liebi fründin vo mììr.»
Dèè name chön er sich nöd mèrke, tänkt er als eerschts; näi, na vorhèèr hät s em «hoppla!» tänkt. Die füürschtin hät tüni schwaarzi häntschen aa und drüber, a de lingge hand, en diamantring. Iri aalegi schiint em tüür z sii; am garderoobeschtänder hanget en pelzmantel.
Di durchlaucht füürschtin nickt em blos ggnèèdig zue und soo, wie si am ene diener wüür zuenicke. Si mög en nööd, tunkt s en. Und èèr mög sii nööd. De schwaarz schööffer und èèr – sii möged sich.
D scheffin erchlèèrt em Ääschme, das iri lieb fründin, d füürschtin Sowisoo, um ires läbe fü˜ü˜rchi. Si heb sich lang überläit, öb si überhaupt söll und well d polizei iischalte. D hììwiis, das ire maa, de füürscht Abaschwiili-Magalaschidse, si well umbringe, wèèrdid imer tüütlicher. Si hebi sich erineret, das sii, d scheffin, ja kriposcheffin segi und sicher di richtig inschtanz zum dè mord verhindere.
S Chrischchindli isch schtolz uf iri fründin. Si ziet amel de chopf echli ii, wänn se si aalueget.
D fü˜ü˜rschtin lueget der Ääschmen erschtuunt aa, won er ooni z frööge de viert schtuel nint und wisewii vo iren absitzt. De hund wott imer na gchraulet wèèrde.
_____________________________
erschunen im Auguscht 2023, 97 siite | einen Ausschnitt lesen |
ISBN 978-3-908105-99-2 | jetzt zu Fr. 25.00 bestellen |
I de Zwölfbottekapälen im Groossmünschter wèèrded d chöpf vo de zürcher schtadthäilige ggraubt. En archèoologin chund um s läbe debii. En zwäite mord git s im Eerismaahoof, und der Ääschme schtuunet, das en de Walter Füürscht z hilff rüefft. Èèr, de Füürscht wüssi zvil, säit de Füürscht zum Ääschme, er seg e gfaar für d Äiggnosseschaft. Debii: gäb s en sänkrächteren äiggnoss als inn? Wèèr heb all chützlige fäll im schtilen erlediget, wo nie hebed töörffen uus·choo? Wèèr seg de lojaalscht diener vom schtaat?
1
En iifrige polizischt chunt zum Ääschme.
De lütnand wììrt underbroche:
Woo sind d chöpf vo de schtadthäilige?
«Mord im Groossmünschter!» git d Reena Albrächt vo de telifoonzäntraale em Ääschme dure.
«He – ?» macht der Ääschme, «wü˜ü˜rsch das widerhole?»
«Ggnau daas han i au gsäit, Häiri. Mord im Groossmünschter.» D Reena lachet.
Mord seg nöd zum lache, tänkt de lütnand. Dänn lachet er sälber. Mord im Groossmünschter, er schüttlet de chopf. Er gaad an beschprächigstisch zrugg, won imer na de Denis Wäckerli hocket. Dèè mues er etz usegheie.
De jung polizischt Denis Wäckerli häd en welofaarer aaghalte, wo bi root über d chrüüzig isch, dän uf s trottwaar, vor em Odeoon. De welofaarer heb weder d puess wele zale, na siin uuswiis zäige, na überhaupt öppis. «Du luusige sü˜ü˜rmel», heb der aaghalte gschumpfe, «häsch nüüt gschiiders z tue, als welofaarer z püesse!? Wäisch äigetli, wèr i bi?»
Da heb er en fotografiert mit siim händi und verschtèrchig aagforderet. Das seg schliessli widerhandlig gäge d schtaatsggwalt, und er seg bi root dure, und er seg uf em trottwaar gfaare, zwüschet de schtüel und tisch vor em Odeoon usse.
«Zäig emaal!» macht de lütnand.
De Denis hebet em sis händi ane.
«Hobla!» schmunzlet der Ääschme, «wäisch, wèr das isch?» Er häd en sofort känt.
So wiit sind s choo; doo, ebe, hät s gschälet. «Häsch päch, Denis, ich han en mord. Iez isch föifi. Das cha bis mitternacht gaa. Also chumm moorn wider. Zmittaag. Säged mer am föifi, oder na lieber, am sächsi. S tuet mer läid.»
«Mèrssi, Ääschme, das i ha chöne choo. Han i würkli en säich ablaa?»
«Nänäi, wi gsäit, chumm moorn wider.» Dänn gaad er i s grooss büro übere und zäiget uf sini schtellverträtteri: «Mariisa, chumm mit! Mord im Groossmünschter.»
Iez lachet die au! Fröölich schtaat si uuf: «Mal öppis anders. Wèèr?» 3.8.2013
Der Ääschme wäiss es ä nanig.
Vierezwänzg graad isch es im Juschtiizpalascht; d hitz schlaat s fasch zrugg, wo s uf d Hoolschtraass usechömed; debii sind s daa na im schatte. Der Ääschme ziet siin tschoopen ab. D tramhaltschtell liit voll i de sune. S glaastach isch modèèrn: im sumer isch es häiss drunder, im winter souchalt.
Werum häisst d haltschtell imer na ‹Güeterbaanhoof›? Wäg de bäiz mit em gliiche name? tänkt er – und an e chüels pier.
Äntli chunt der 8er. Wenigschtens isch es en wage mit chüelig. Am Bellwü müend s lang waarte. Fèriefaarplaan! Au dèè disäinerunderschtand isch mit glaas abteckt, wo rägen abhaltet – läider nöd d hitz, im gägetäil. Disäiner faared ja vermuetli nie tram und müend nöd under irnen underschtänd underschtaa.
Im 15er inen isch es na wèèrmer als dusse. D schauschpiilschüeleri probiert ‹Helmhaus› aazsäge, hauchdoitsch, und artikuliert «Hellm – hauss!» Simer na z Züri?
Si gönd d schtäge duruuf uf d Groossmünschter-tèrasse, um d tü˜ü˜rm ume, der Ääschme truckt uf d falen – aber er mues di schwèèr tü˜ü˜r sälber uufschtäme. Dinen isch es chilechüel. Um die ziit hät s nu na wenig lüüt dine. Si lueged di berüempte glaasfäischter vom Polt aa, won em Ääschme nie gfale händ. Debii isch es um die ziit scho z tunkel zum d farben und d forme richtig erchäne. De ruum isch tunkel; s fäischter im weschte isch risig, aber d oorgle devoor haltet d suneschtraalen ab. Epaar psuecher sitzed schtill i de bänk. Drei hère in uuffelig koräkter schwaarzer kluft schtönd vertäilt im ruum, wie wänn s uf chundschaft waartid.
_____________________________
2023, 99 Seiten | einen Ausschnitt lesen |
ISBN 978-3-908105-98-5 | jetzt zu Fr. 25.00 bestellen |
Der Zürcher Autor Viktor Schobinger versammelt in seinem Reiseführer «Pariis uf züritüütsch» 17 Führungen zu bekannten und unbekannten Orten in Paris, geschrieben im Zürcher Dialekt.
in Google eingeben: schnabelweid schobinger
Laudatio von Beni Weder, Lesung Schobingers
in Google eingeben: schnabelweid + schobinger
12minütiges Filmporträt
in Google eingeben: schobinger wipkingen, dann Video anklicken